การสมาธิให้ถูกที่

• สวัสดีครับท่านผูอ่าน
• ผมได้มีโอกาสไป "ให้ความรู้เพิ่มเติม" มิอาจใช้คำว่า "สอน" ให้แก่นักศึกษาหลายสถาบัน ได้พบได้เห็นปัญหาต่างๆมากมายในด้านการแสดง ซึ่งสามารถแก้ไขได้หากทุกคนมองเห็นคุณค่าของ วิชาการละคร
• สิ่งแรกที่ผมมักจะถามนักศึกษารายตัวก่อนทำการให้ความรู้เพิ่มเติมคือ ทำไมถึงเลือกเรียนวิชาการละคร หรือเรียนวิชาการแสดง ผมได้ฟังคำตอบของนักศึกษาส่วนใหญ่แล้ว รู้สึกหดหู่กับระบบการศึกษาบ้านเราเต็มที ส่วนใหญ่จะตอบว่า "มันได้คะแนนง่ายดีค่ะ" หรือ "เพื่อนชวนค่ะ" หรือ "หนูไม่รู้จะลงอะไรค่ะ เพราะอย่างอื่นมันยาก" น้อยคนที่จะตอบว่า "รักการแสดงค่ะ" ซึ่งผมก็คิดว่า เออนะ ถ้าพวกเขารู้จักว่าการแสดงคืออะไร พวกเขาคงตอบเหมือนกันว่ารักการแสดง แต่นี่เพราะไม่รู้จัก เลยยังไม่รัก หรือถ้ารู้แล้ว จะมาเรียนให้เมื่อยตุ้มทำไม
• ระบบการศึกษาของเรา สอนให้เด็กใช้ทุกวิถีทางในการที่จะเสาะแสวงหาเกรดเพื่อให้จบการศึกษา มากกว่าให้เด็กได้มีความรู้อย่างจริงๆจังๆ อ.จ.ส่วนใหญ่ก็สอนในชั่วโมงแบบงั้นๆ อยากรู้ละเอียดต้องไปเรียนพิเศษ จนบางทีก็เป็นข่าวให้เราได้อ่านกัน นักศึกษาพลีกายแลกเกรดบ้าง โกงการสอบบ้าง เพื่อขอแค่จบเท่านั้น
• การเรียนการสอนการละครในมหาวิทยาลัยนั้น ส่วนใหญ่จะไม่ค่อยต่อเนื่อง เพราะขาดบุคลากรที่จะมาสอนด้านการแสดง พวกเรา(เด็กละคร อักษร) จึงมักถูกรับเชิญไปเป็นอ.จ.พิเศษบ้าง วิทยากรรับเชิญบ้าง หรือบางที่จ้างเป็นอ.จ.ประจำไปเลย เช่น อ.นก และ อ.หน่อง สอนที่ ม.รังสิต เป็นต้น และการสอนก็สอนได้แค่ ผิวเผิน ไม่สามารถลงลึกได้ เพราะติดเรื่องเวลาเรียน และความต่อเนื่องของวิชา ถ้านักศึกษาคนไหนโชคดี มีหัวทางนี้ก็จะเข้าใจได้เร็ว
• ปัญหาส่วนใหญ่ที่พบในการแสดงของนักแสดงใหม่ๆ คือปัญหาเรื่องการเข้าไม่ถึงบทบาท หรือไม่รู้จะแสดงอย่างไร เพราะพวกเขา สมาธิผิดที่ นักแสดงส่วนใหญ่จะมัวแต่ห่วงบทบาทตัวเองบ้าง กลัวลืมบทบ้าง พูดออกมาโดยไม่มีความหมายข้างในบ้าง
• การแก้ปัญหาง่ายๆขั้นต้นก็คือ อย่ามัวแต่ห่วงตัวเอง เราต้องศึกษาบทให้รู้ถึง "ความต้องการ" ของตัวละครนั้นๆในแต่ละสถานการณ์ แล้วเอาสมาธิของเรา ไปอยู่ที่ตัวละครอื่น ที่เราต้องมีความสัมพันธ์ด้วยให้มาก พูดอย่างนี้ หลายคนคงงง แล้วมันคืออะไรวะ
• ยกตัวอย่างง่ายๆ เช่น ในฉากนี้ ตัวละครที่เราแสดงนั้น ต้องการความรักจากผู้หญิงคนหนึ่ง เราก็ควรจะเอาสมาธิของเรา ไปอยู่ที่ผู้หญิงคนนั้น ดูและเอาใจใส่ รู้สึกรัก(เพราะอะไร) แล้วแสดงความรู้สึกนั้น "ตลอดเวลา" ไม่ใช่แสดงตอนเฉพาะที่เรามีบทพูด ฟังและชื่นชมในสิ่งที่หล่อนทำ มากกว่าจะมัวห่วงตัวเองว่า เราควรทำท่านั้นท่านี้เพื่อให้หล่อนรัก ถ้าเราเอา "สมาธิ" ของเรา ไปใส่ตัวละครที่เรามีความสัมพันธ์ด้วยมากเท่าไหร่ เราก็จะลืม "ความเป็นตัวตน" ของเรามากขึ้นเท่านั้น และเราก็จะแสดงไปอย่างธรรมชาติโดยที่ไม่ต้องถามตัวเองว่า "แล้วกูจะแสดงยังไง(วะ)"

• แก้ว ชาญวุฒิ